Enkele jaren terug is er onderzoek gedaan naar hoe belangrijke figuren uit de muziek, kunst en wetenschap cultureel vereerd worden. Uit dit onderzoek bleek dat de carrières van iconische artiesten typisch drie fasen doorlopen, een fenomeen dat men het ‘Phil Collins-effect’ noemt: aanvankelijke verering (waarbij de artiest als bijzonder wordt beschouwd), verlies van aanzien (waarbij kritiek de boventoon voert) en uiteindelijk eerherstel (wanneer een nieuwe generatie de artiest herontdekt).
In 2020 werd een YouTube-video van de tweeling Tim en Fred Williams, 21 jaar oud uit Gary, Indiana, plotseling heel populair. Hun YouTube-kanaal toonde de jonge mannen die naar nummers luisterden die ze nog nooit gehoord hadden, voornamelijk van oudere blanke muzikanten, waarbij kijkers suggesties konden insturen voor de muziekkeuze. In augustus 2020 luisterden de tweelingbroers in hun thuisstudio naar het nummer “In The Air Tonight” van Phil Collins uit 1981.
Ze waren enigszins geïntimideerd door de albumhoes; Fred merkte op dat het leek alsof Collins “in mijn ziel staarde” en dat hij het eng vond. Toen het iconische drumstuk van Collins met galm klonk, waren ze verbaasd. Fred was verbaasd dat “de beat pas drie minuten in het nummer valt”. Na het lied concludeerde Fred enthousiast: “You killed it Phil!”.
Kort nadat de video was geüpload, werd deze veelvuldig gedeeld op sociale media en miljoenen keren bekeken. Het nummer van Collins bereikte onmiddellijk de nummer één positie op Amerikaanse universiteitsradiostations. Gerenommeerde nieuwsbronnen zoals The Guardian en The New York Times schreven artikelen over de video.
Een cultuurcriticus van The New Yorker noemde het drumstuk in het nummer een van de meest indrukwekkend opwindingen die hij kende, een snelle manier naar een soort metafysische vervoering.
De discussie over de waardering van muzikanten, kunstenaars en schrijvers en hoe sommigen van hen worden “geheiligd” binnen de cultuursociologie werd in dit licht herzien.
Dit heiligingsproces omvat een ‘sociale magie’, waarbij een individu wordt onderscheiden als iemand met unieke kwaliteiten die verering verdienen.
Typische processen zoals het toekennen van hoge statusprijzen of opname in een eregalerij spelen hierbij een rol. Recent onderzoek naar heiliging heeft zich gericht op hoe dit proces evolueert en verandert over de tijd, inclusief hoe sommige culturele producten of producenten retrospectief kunnen worden geheiligd in het canon van een bepaald genre.
De video van de Williams-tweeling illustreert hoe een alom gewaardeerd en vervolgens in ongenade gevallen kunstenaar als Phil Collins opnieuw kan worden gewaardeerd, wat leidt tot het ‘Phil Collins Effect’: een N-vormig proces van opkomst, ondergang en heropleving.
Dit geeft een bredere kijk op hoe culturele grootheden kunnen voortduren, worden vergeten en in sommige gevallen herontdekt. Dit biedt nieuwe inzichten in de dynamiek van culturele evaluatie en verering.
Bron: https://openaccess.city.ac.uk/id/eprint/26078/1/
Video van Tim en Fred Williams: https://www.youtube.com/watch?v=0l3-iufiywU (drumgedeelte op 4:56 min.)
Foto: Bob King/Redferns