Sinds 2012 zijn meer dan 200 prestigieuze wijngaarden in Bordeaux overgenomen door Chinese investeerders uit de economische, politieke en artistieke elite. Een opvallende koper is Alibaba-oprichter Jack Ma, die meerdere kastelen heeft aangeschaft, waaronder Château de Sours in de Entre-Deux-Mers appellatie. Actrice Zhao Wei heeft eveneens geïnvesteerd in diverse kastelen binnen de Saint-Émilion appellatie.
Deze overnames, die leden van de Chinese elite en Europese investeerders samenbrengen, springen eruit in de wereld van fusies en overnames. Ze worden vaak gezien als ‘ego-deals’, ‘opzichtige consumptie’ of ‘eigenbelangtransacties’, en worden breed bekritiseerd in de academische financiële literatuur omdat ze weinig synergetische voordelen bieden, en vaak mislukken.
Sommige van deze wijngaarden zijn door hun nieuwe Chinese eigenaren verwaarloosd, waarbij vermeld wordt dat ongeveer 50 ervan opnieuw te koop zijn aangeboden.
Toch toont recent onderzoek aan dat de overnames van 123 Bordeaux kastelen door Chinese investeerders tussen 2008 en 2015 niet altijd uitlopen op mislukkingen. Door een sociologische lens te gebruiken hebben onderzoekers aangetoond dat sommige overnames zowel economische als symbolische waarde hebben gecreëerd.
Deze eigendommen werden verworven vanwege het prestige dat ze de eigenaren bieden, en veel van de nieuwe eigenaren zien deze prestigieuze bezittingen als een verlengstuk van zichzelf, waar ze goed voor zorgen. Ze richten zich op het renoveren van de panden, het onderhouden van de kelders en vooral het verbeteren van de wijnkwaliteit.
Veel Chinese eigenaren investeren in nieuwe technieken voor wijnbereiding, huren top-oenologen in en herplanten delen van de wijngaarden, wat vaak heeft geholpen om faillissement te voorkomen en de wijnen te verbeteren volgens belangrijke wijngidsen.
Een voorbeeld is het echtpaar Andrew en Melody Kuk, die in 2013 La Commanderie in Pomerol kochten en na aanzienlijke investeringen in renovatie nu regelmatig hoog scoren in wijnrankings. Deze transacties, die deel uitmaken van een strategie om hogerop te komen op de sociale ladder, verschillen van de aankopen door Chinese miljardairs die minder betrokken zijn bij hun wijnhuizen en vaak van hobby wisselen. Bij deze elitekopers leidt de overname vaak tot verslechtering van de prestaties.
Deze overnames, uitgevoerd door economische, sportieve en artistieke elites op een internationale schaal, weerspiegelen een trend geïdentificeerd door de Amerikaanse econoom en socioloog Thorstein Veblen in de 19e eeuw. Veblen beschreef hoe de eliteklasse aankopen deed die niet altijd economisch rationeel waren, maar vooral gericht op sociale bevestiging.
Dit soort gedrag blijft populair bij ‘high net-worth individuals’, wiens aantal en vermogen blijft groeien, mede door neoliberale beleidsmaatregelen sinds de late jaren ’70, de val van de Sovjet-Unie en de opkomst van de opkomende economieën. Dit heeft geleid tot sociale aankopen zoals het bezit van grote Europese voetbalclubs en luxe hotels, die vaak meer dienen als statussymbolen dan als economische investeringen.
Foto: Chinese zangeres en actrice Zhao Wei op 18 september 2018 in Saint-Hippolyte, Zuidwest-Frankrijk, in haar wijngaard Chateau Monlot. Zhao Wei kocht Chateau Monlot, een zeven hectare grote Saint-Emilion Grand Cru, in 2011 (AFP).