In de zomermaanden zien we een opvallende trend op sociale media: vakantiegangers posten enthousiast over de stapel boeken die ze meenemen op vakantie, vaak gepresenteerd als essentiële bagage voor ontspanning naast het zwembad of op het strand. Deze berichten, compleet met artistiek geplaatste koffiekopjes en zonnebrillen, suggereren een ideale vakantie waar lezen centraal staat. Echter, wat opvalt is dat er na de vakantie zelden een vervolg komt. De boeken die eens zo prominent werden tentoongesteld, verdwijnen in stilte.
Dit fenomeen doet denken aan het Japanse concept van ‘Tsundoku’, het kopen van boeken die opstapelen zonder ooit gelezen te worden. Het lijkt erop dat de daad van het kopen en tonen van boeken op sociale media meer gaat over het uitstralen van een bepaald imago dan over daadwerkelijke betrokkenheid bij de inhoud. Waarom delen mensen welke boeken ze van plan zijn te lezen, maar horen we zelden hun meningen of reflecties nadat de laatste pagina is omgeslagen?
“Tsundoku” is een specifiek Japans woord dat het fenomeen beschrijft van het kopen van boeken en deze niet lezen, waarna ze zich opstapelen. Deze term is vrij uniek in zijn specifieke betekenis en culturele context, en er is geen exact equivalent in veel andere talen.
Echter, in veel culturen zijn er discussies over vergelijkbare gedragingen, hoewel er niet altijd een specifiek enkel woord aan toegewijd is. In het Engels bijvoorbeeld, worden mensen die boeken verzamelen soms beschreven als ‘book hoarders’, maar deze term heeft niet dezelfde luchtige of charmante connotatie als ’tsundoku’. Het Engels heeft ook de uitdrukking “to buy books and not to read them”, maar dat is uiteraard geen enkel woord.
Diverse talen hebben unieke woorden en uitdrukkingen die specifieke lokale gebruiken of culturele gewoontes beschrijven, maar een directe parallel aan ’tsundoku’ is moeilijk te vinden. Dit toont aan hoe sommige concepten diep geworteld zijn in de specifieke culturele en taalkundige contexten waaruit ze voortkomen.
Uit onderzoek blijkt dat mensen vaak vertellen welke boeken ze meenemen op vakantie om verschillende redenen die zowel sociaal als psychologisch van aard zijn:
1. Als Identiteit en zelfexpressie. Boeken kunnen veel zeggen over iemands persoonlijkheid, interesses en waarden. Door te delen welke boeken ze meenemen op vakantie, uiten mensen een deel van hun identiteit en delen ze iets over wie ze zijn of wie ze willen zijn. Het kan ook een manier zijn om intellectueel of cultureel kapitaal te tonen.
2. Als gespreksstarters. Boeken zijn uitstekende gespreksstarters. Door te delen welke boeken men meeneemt, kan iemand gesprekken aangaan met anderen die dezelfde interesses delen. Dit kan leiden tot het uitwisselen van aanbevelingen of discussies over gedeelde passies.
3. Advies en aanbevelingen. Mensen kunnen ook de boeken die ze meenemen delen om aanbevelingen of feedback te krijgen. Anderen kunnen ervaringen delen over gelezen boeken of alternatieve suggesties bieden die de persoon wellicht interessant vindt.
4. Motivatie en commitment: Door openlijk te delen welke boeken men van plan is te lezen, kunnen mensen een vorm van sociale verplichting creëren die hen motiveert om daadwerkelijk te lezen. Het openlijk stellen van doelen kan helpen bij het vasthouden aan de intentie om die boeken daadwerkelijk te lezen tijdens de vakantie.
5. Deel van de vakantie-ervaring: Voor veel mensen is lezen een belangrijk onderdeel van de vakantie-ervaring, net als reizen, ontspannen en het verkennen van nieuwe plekken. Door te delen welke boeken men meeneemt, benadrukken ze hoe deze activiteit bijdraagt aan hun algehele vakantiebeleving.
Tenslotte, Umberto Eco schijnt ooit gezegd te hebben: “Het is dwaas om te denken dat je alle boeken die je koopt moet lezen, net zoals het dwaas is om degenen te bekritiseren die meer boeken kopen dan ze ooit kunnen lezen. Het zou hetzelfde zijn als zeggen dat je al het bestek of alle glazen of schroevendraaiers of boorbits die je hebt gekocht moet gebruiken voordat je nieuwe koopt.”